W trakcie pożaru w budynku zaczynają gromadzić się niebezpieczne gazy (w tym tlenek węgla, węglowodór, tlenki azotu) i rozgrzane, chemiczne związki, które dostają się do płuc i śluzówki, prowadząc do poparzeń, zatrucia oraz utraty świadomości. Zadaniem systemów oddymiających jest odprowadzenie dymu poza pomieszczenia w taki sposób, by zapewnić ewakuującym się osobom odpowiednią ilość tlenu i nie dopuścić do gwałtownego wzrostu temperatury.

 

Polskie prawo a obowiązek wykonania instalacji oddymiających
Obowiązek instalacji urządzeń oddymiających wynika z § 245 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dn. 12 kwietnia 2002 r. Akt ten określa standardy ochrony przeciwpożarowej w różnych rodzajach budynków, w tym konieczność wykonania w nich obudowanych klatek schodowych oraz odpowiednich systemów oddymiających.

Zgodnie z Wytycznymi CNBOP-PIB W-0003:2016, na klatkach schodowych budynków użyteczności publicznej, centrach handlowych lub biurowcach, obok zaawansowanych systemów wentylacji nawiewno-wywiewnej obowiązkowo znaleźć się muszą automatyczne instalacje oddymiające, grawitacyjne i mechaniczne, których zadaniem jest wyciąg dymu oraz zapobieganie jego osiadaniu.

Jak działają systemy oddymiające
System uruchamiają sygnały, płynące z wrażliwych czujek pożarowych, zamontowanych w różnych miejscach budynku: na korytarzach oraz przy drzwiach wyjściowych, po czym następuje mechaniczny wyciąg dymu, z zastosowaniem wentylatorów, które kierują powietrze do kanałów oddymiających i klap dymnych.

Zgodnie z § 270, pkt. 7 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dn. 12 kwietnia 2002 r. wentylatory instalacji oddymiającej powinny być odporne przez co najmniej 120 minut na działanie temperatury 400 stopni Celsjusza. Urządzenia te współpracują z centralą oddymiania i są też wyposażone w opcję ręcznej konfiguracji w razie zaawansowanego pożaru.

 

Dlaczego instalacje oddymiające są tak ważne?
Systemy służące do oddymiania pomieszczeń, a zwłaszcza ciągów komunikacyjnych oraz wyjść ewakuacyjnych, to obecnie standardowe wyposażenie, które powinno znajdować się w każdym budynku, niezależnie od tego, czy jest to obiekt użyteczności publicznej, budynek komercyjny czy mieszkalny.

Dzięki błyskawicznej reakcji automatycznych czujek, trujące gazy są transportowane na zewnątrz, a wyposażenie, w postaci sygnalizatorów świetlnych i akustycznych, ułatwia ludziom ucieczkę z płonącego lub skażonego budynku. Dynamiczny wyciąg spalin i szybki przyjazd służb ratowniczych przyczyniają się też do minimalizowania szkód materialnych, powstających zwykle w wyniku zadymienia.

 

Instalacje zapobiegające zadymieniu dróg ewakuacyjnych zaprojektowane i wdrożone przez firmę RESAN
Wykonanie projektu systemów oddymiających oraz opracowanie schematu ich instalacji to zadanie dla wyspecjalizowanych biur inżynieryjnych, takich jak rzeszowski RESAN, firma zajmująca się przygotowaniem dokumentacji technicznej oraz wykonawstwem instalacji oddymiających dróg ewakuacyjnych.

Wykonanie projektu i instalacji oddymiającej to nie koniec działań, które RESAN wykona w celu zabezpieczenia budynku przed dymem i pożarem. Standardowo, po zakończonym montażu urządzeń oraz systemów automatyki wewnątrz obiektu przeprowadzane są wielokrotne testy dymowe, mające na celu ocenę prawidłowości ich działania.

Z firmą RESAN współpracują architekci, deweloperzy, generalni wykonawcy, instytucje samorządowe oraz instytucje służby zdrowia, a w bogatym portfolio firmy RESAN znajduje się szereg obiektów wyposażonych w nasze instalacje zapobiegające zadymieniu dróg ewakuacyjnych, zapewniające bezpieczeństwo budynku jak i ludzi w nich się znajdujących. Zapraszamy do współpracy!

Zadymienie i pożar stanowią jedne z najpoważniejszych zagrożeń, jakie mogą wystąpić podczas eksploatacji budynku. Zanim ogień opanuje pomieszczenia, rozgrzany dym, zawierający tlenek węgla, azotu i lotne związki organiczne, unosi się na drogach ewakuacyjnych, utrudniając ludziom ucieczkę. W walce z dymem ogromną rolę ogrywa instalacja oddymiania: grawitacyjna i mechaniczna.

Każdy, projektowany współcześnie budynek, na przykład: obiekt użyteczności publicznej czy biurowiec, musi być wyposażony w systemy instalacji oddymiających. Warto wiedzieć, że system przeciwpożarowy to żaden luksus ani zbytek, lecz obowiązkowa inwestycja właścicieli budynków, wynikająca z § 245. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dn. 12 kwietnia 2002 r.

Powietrze ma naturalny sposób cyrkulacji i przemieszcza się, pobudzane stale siłą grawitacji. Tę właściwość wykorzystują projektanci nowoczesnych, grawitacyjnych systemów oddymiania, które umożliwiają transport trujących spalin poza budynek. W dużych obiektach instalacje te złożone są z wielu, połączonych ze sobą i w pełni zautomatyzowanych urządzeń.

Grawitacyjne systemy oddymiające współpracują z centralą oddymiania i czujkami dymu (zainstalowanymi na każdej kondygnacji), przyciskami oddymiania oraz sterownikami klap oddymiających. W zależności od specyfiki i przeznaczenia obiektu, w skład systemu przeciwpożarowego mogą też wchodzić okna oddymiające i kurtyny dymowe.

Instalacja oddymiania grawitacyjna i mechaniczna

W systemach oddymiania instalację grawitacyjną wspierają zwykle wentylatory, sterowane automatycznie. Wentylatory, wchodzące w skład systemów przeciwpożarowych, przeznaczone są do pracy w bardzo trudnych warunkach, podwyższonym ciśnieniu i temperaturze. Usprawniają one wyciąg spalin oraz regulowany nawiew świeżych mas powietrza. Urządzenia te dzielą się na:

• dachowe wyciągowe (do montażu na dachach płaskich lub skośnych),
• kanałowe (instalowane w kanałach wentylacyjnych),
• osiowe (naścienne),
• strumieniowe (zlokalizowane na najniższych kondygnacjach)

Polsko-europejska norma PN-EN 12101-3:2015-10 (Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła – Część 3: Wymagania techniczne dotyczące urządzeń do mechanicznego odprowadzania dymu i ciepła) określa szczegółowo parametry techniczne, jakim powinny odpowiadać wentylatory instalacji przeciwpożarowej. Podstawę do wykonania projektu złożonych systemów oddymiających grawitacyjno-mechanicznych stanowią zaś scenariusze pożarowe, opracowane dla różnych klas budynków przez Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej Państwowego Instytutu Badawczego (CNBOP-PIB).

Wielozadaniowe projekty instalacji oddymiania firmy RESAN

Każdy projekt instalacji oddymiającej, opracowywany przez doświadczonych inżynierów z biura projektowego RESAN, jest autorską koncepcją, opartą o dokładną analizę zadań, jakie ma do wykonania dany system. Urządzenia oddymiające powinny przede wszystkim ułatwiać akcje ratownicze, sprawną ewakuację ludzi z budynku oraz uniemożliwiać przedostanie się dymu na niższe kondygnacje.

Systemy oddymiania służą też do ochrony mienia – dym oraz spaliny mogą bowiem powodować kosztowne straty, w tym konieczność przeprowadzenia generalnych remontów, wymiany wyposażenia oraz utraty cennej dokumentacji firmowej. Starannie rozplanowany układ czujek oraz sygnalizatorów pozwala administracji budynku na szybkie podjęcie działań prewencyjnych, dzięki czemu straty materialne są niewielkie.

Z firmą RESAN współpracują architekci, deweloperzy, generalni wykonawcy, instytucje samorządowe oraz instytucje służby zdrowia, a w bogatym portfolio firmy RESAN znajduje się szereg obiektów wyposażonych w optymalne rozwiązania instalacji oddymiania, zapewniające bezpieczeństwo budynku.

Instalacje centralnego ogrzewania to niezbędne wyposażenie budynku. Ich zadaniem jest zapewnienie odpowiedniej temperatury w pomieszczeniach, ale również komfortu cieplnego użytkowników i optymalnej regulacji – aby możliwe było dostosowanie temperatury pomieszczenia do bieżącego zapotrzebowania użytkownika, dzięki czemu racjonalnie i ekonomiczne zużywana jest energia.

Instalacja centralnego ogrzewania doprowadza medium (woda, powietrze, para) do odbiorników ciepła umiejscowionych w przestrzeniach ogrzewanych. Czynnik grzewczy wytwarzany jest centralnie poprzez indywidualne źródło ciepła (np. kotły na paliwo stałe, kotły gazowe, pompy ciepła) lub zdalaczynne źródło ciepła (np. miejska sieć ciepłownicza zasilająca węzły cieplne). Najczęściej wykorzystywanym czynnikiem w instalacjach ogrzewania centralnego jest woda. W instalacjach wodnych zależności od rodzaju siły wymuszającego transport czynnika do odbiorników wyróżnia się:

• instalację ogrzewania grawitacyjną – transport czynnika odbywa się poprzez wykorzystanie zjawiska zmiany gęstości wody w różnej temperaturze – rozwiązanie stosowane dawniej, obecnie spotykane głównie w starym budownictwie,
• instalację ogrzewania pompową – przepływ czynnika grzewczego wymuszony jest pompą obiegową – rozwiązanie stosowane obecnie.

Ze względu na sposób połączenia zładu grzewczej instalacji wodnej wyróżnia się:

• instalację otwartą – w której woda ma stałe swobodne połączenie z atmosferą poprzez otwarte naczynia wzbiorcze,
• instalację zamkniętą – w których woda nie ma stałego połączenia z atmosferą, wyposażone w przeponowe naczynia wzbiorcze.

 

Elementem końcowym w instalacji centralnego ogrzewania są odbiorniki ciepła – ich zadaniem jest przekazanie doprowadzanego ciepła do pomieszczeń. Tradycyjnie stosowanymi odbiornikami są grzejniki – wysoko – lub niskotemperaturowe; ścienne lub kanałowe; konwekcyjne lub promieniujące.

Powszechnie stosowanym odbiornikiem ciepła jest także ogrzewanie płaszczyznowe, w których element grzejny w postaci wężownicy z rur gładkich umieszczony jest wewnątrz przegrody ogrzewanego pomieszczenia. Oprócz tego wyróżnia się również urządzenia ogrzewania powietrzno-wodnego tak jak klimakonwektory lub belki chłodnicze.

Zapotrzebowanie na ciepło w instalacjach centralnego ogrzewania

Zgodnie z obowiązującymi przepisami techniczno-budowlanymi – „Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2019 poz. 1065)” – w celu obliczenia zapotrzebowanie na ciepło dla budynku należy korzystać z metodyki obliczeniowej określonej w Polskiej Normie PN-EN 12831:2006 „Instalacje ogrzewcze w budynkach – Metoda obliczania projektowego obciążenia cieplnego”.

Wielkość strumienia ciepła jaki ma być dostarczony do ogrzewanego pomieszczenia determinowany jest przez następujące czynniki:

• projektową temperaturę zewnętrzną – dobraną na postawie danych zawartych przepisach dla określonego regionu Polski,
• projektową temperaturę wewnętrzną pomieszczenia – określona na podstawie wytycznych zawartych w przepisach i przeznaczenia danego pomieszczenia,
• właściwości izolacyjne przegród budowlanych i stolarki okiennej,
• rodzaj stosowanej wentylacji w budynku,
• oddziaływanie sąsiadujących przestrzeni ogrzewanych i nieogrzewanych.

Na podstawie powyższych założeń i danych oraz metodyki obliczeniowej przedstawionej w Polskiej Normie wyznacza się całkowitą projektową stratę ciepła, na którą składa się projektowa strata ciepła przez przenikanie oraz projektowa wentylacyjna strata ciepła (ciepło do podgrzania powietrza wentylacyjnego i infiltrującego).

Określenie zapotrzebowania na ciepło powinno zostać  ponownie wyznaczone w budynku podlegającego modernizacji  – np. wymiany instalacji grzewczej czy termomodernizacji. Zwiększona izolacyjność budynku poprzez docieplenie przegród czy wymianę stolarki okiennej, a także wymiana źródła ciepła sprawia, że obciążenie cieplne budynku i parametry pracy instalacji są zupełnie inne, niż przy pierwotnych założeniach. W celu uzyskania efektywnie pracującej instalacji grzewczej, zachodzi konieczność przeprojektowania istniejących przewodów i końcowych urządzeń grzewczych.

Przy projektowaniu i montowaniu instalacji centralnego ogrzewania konieczne jest uwzględnienie również odpowiedniego zabezpieczenia przewodów instalacyjnych przed stratami ciepła – prawidłowo zamontowana izolacja cieplna o właściwej grubości jest podstawą instalacji charakteryzującej się racjonalnym zużyciem energii cieplnej. Grubość wymaganej izolacji termicznej dla konkretnych średnic przewodów określa „Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2019 poz. 1065)”.

Nisko – czy wysokotemperaturowa instalacja ogrzewania?

Instalacje ogrzewania niskotemperaturowego to instalacje, w których czynnik grzewczy charakteryzuje się obniżoną temperaturą zasilania – ok. 45-55 °C. Nowoczesne rozwiązania i materiały stosowane w budownictwie o wysokiej izolacyjności, ograniczają zapotrzebowanie cieplne dla budynków, zatem niższe parametry czynnika grzewczego są wystarczające do zapewnienia komfortu cieplnego pomieszczeń. Instalacje niskotemperaturowe są to instalacje z indywidualnym źródłem ciepła – np. kondensacyjne kotły gazowe lub pompy ciepła. Ogrzewanie płaszczyznowe jest często stosowanym odbiornikiem ciepła w tych instalacjach, ze względu na wysoki komfort cieplny (duży udział ogrzewania przez promieniowanie) i walory estetyczne (brak widocznych urządzeń grzewczych).

Jednak ze względu na dużą bezwładność cieplną ogrzewania płaszczyznowego i mniejszą podatność na regulację (wydłużony czas nagrzewanie pomieszczenia oraz wolniejsza reakcja na zmiany zapotrzebowania na ciepło) – coraz częściej stosowanym rozwiązaniem jest instalacja mieszana – z grzejnikami jako uzupełnienie ogrzewania podłogowego. Zastosowanie grzejników płytowych w instalacji centralnego ogrzewania, umożliwia precyzyjne i szybkie sterowanie jej pracą.

Poprzez zastosowanie rozdzielaczy i grup pompowych możemy zapewnić indywidualnie dobrany sposób ogrzewania dla każdego pomieszczenia, zachowując wysoki komfort cieplny jego użytkownikom.

 

Regulacja i rozliczanie kosztów centralnego ogrzewania
Aby zapewnić racjonalne zużycie energii instalacji grzewczej i komfortowe użytkowanie, jej źródło ciepła oraz odbiorniki ciepła – powinny mieć zapewnioną możliwość regulacji – w zależności od temperatury zewnętrznej i temperatury wewnętrznej pomieszczenia. Obowiązek zapewnienia automatycznej regulacji instalacji grzewczej uwarunkowany jest przepisami zawartymi w Warunkach Technicznych (Dz.U. 2019 poz. 1065).

Ważnym zagadnieniem jest również rozwiązanie sposobu rozliczania kosztów ciepła, które jest szczególnie istotne w budownictwie wielorodzinnym wyposażonym we wspólne źródło ciepła. Podstawowym układem rozliczenia zużycia energii cieplnej jest ciepłomierz główny (zlokalizowany w węźle cieplnym lub kotłowni) oraz indywidualne urządzenia do rozliczenia dla poszczególnych odbiorców ciepła. Może być to realizowane poprzez ciepłomierze lokalowe lub indywidualne podzielniki ciepła. Problematyczną kwestię w podziale kosztów ogrzewania w budynkach wielorodzinnych mogą stanowić m.in. lokale nieopomiarowane oraz ogrzewanie przestrzeni wspólnych (klatek schodowych, korytarzy) – koszty te są przynajmniej częściowo przenoszone na właścicieli lub najemców poszczególnych lokali

 

Bezpieczeństwo instalacji grzewczej

Zgodnie z przepisami, instalacja wodna musi posiadać zabezpieczenia przed nadmiernym wzrostem ciśnienia i temperatury – wymagania dotyczące zabezpieczeń instalacji różnych systemów ogrzewania wodnego zwarte są w Polskich Normach.

Aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie instalacji grzewczej, konieczne jest stosowanie odpowiednich rozwiązań materiałowych, z uwzględnieniem ich podatności na korozję. W przypadku wyboru przewodów instalacyjnych ulegających korozji (np. stal) konieczne jest wprowadzenie ochrony przed korozją (np. stosowanie tzw. inhibitorów korozji, czyli odpowiedniej chemii instalacyjnej). Obecnie często stosowanym materiałem w instalacjach ogrzewania centralnego są rury z tworzywa sztucznego (np. z polietylenu PE czy polipropylenu PP) – rury te charakteryzują się szeregiem zalet: są lekkie, łatwe w montażu i odporne na korozję.

Jeśli instalacja ma być okresowo nieużytkowana w okresie ujemnych temperatur, konieczne jest jej zabezpieczenie przed zamarzaniem – realizuje się to poprzez zastosowanie niezamarzających mieszanek glikolowych.

 

Jak poprawnie wykonać instalacje centralnego ogrzewania?

Instalacje centralnego ogrzewania muszą być zaprojektowane z dużą starannością – kluczowe jest indywidualne podejście do każdego tematu i rodzaju realizowanej Inwestycji – np. czy jest to budynek nowoprojektowany czy też modernizowany budynek starego budownictwa. Istotna jest również współpraca z autorami projektu pozostałych branż – aby projektowane rozwiązania instalacji grzewczej uwzględniały rozwiązania materiałowe budynku – jego izolacyjność i zdolność akumulacyjną oraz aby projektowany układu przewodów i urządzeń grzewczych, nie kolidował z elementami konstrukcyjnymi budynku i pozostałymi instalacjami.

 

Kompetentny zespół projektowy powinien posiadać doświadczenie, wykazywać się znajomością nowoczesnych, innowacyjnych rozwiązań technicznych oraz być na bieżąco z aktualizowaną bazą wymogów przepisów prawnych i norm. Niezwykle istotne jest aby zespół posługiwał się przy pracach projektowych profesjonalnym oprogramowaniem i narzędziami komputerowymi.

Takie podejście realizowane jest przez firmę RESAN z Rzeszowa, która od wielu lat wykonuje projekty instalacji grzewczych dla szerokiego zakresu różnych inwestycji takich jak budynki użyteczności publicznej, budownictwo wielorodzinne, szpitale oraz budynki biurowe czy hotelowe.

Dzięki połączeniu doświadczenia, innowacyjności i indywidualnego podejścia do każdego tematu – w firmie RESAN powstają rozwiązania projektowe optymalne dla danego budynku – ekonomiczne pod względem kosztów inwestycyjnych oraz eksploatacyjnych.

RESAN oferuje kompleksowe podejście do instalacji grzewczej – od projektu koncepcyjnego, poprzez projekt budowlany i wykonawczy, wykonanie i montaż instalacji na obiekcie, aż po serwis gwarancyjny i pogwarancyjny. Firma RESAN gwarantuje efektywne, wydajne i racjonalne działanie instalacji grzewczej przez cały czas użytkowania.

Współpracują z nami architekci, deweloperzy, generalni wykonawcy, instytucje samorządowe oraz instytucje służby zdrowia, a w bogatym portfolio firmy RESAN znajduje się szereg obiektów wyposażonych w optymalne rozwiązania instalacji grzewczych, zapewniające komfort użytkowników i energooszczędność budynku. Zapraszamy do kontaktu!